Budynki 4. Batalionu Kolejowego są jednym z ciekawszych carskich zespołów koszarowych nie tylko w Legionowie, ale i na Mazowszu. Do ich budowy władze carskie przystąpiły w 1895 r.
Murowane koszary zostały wzniesione między willą „Kozłówka” a drewnianymi budynkami 191. Drohiczyńskiego Rezerwowego Pułku Piechoty. Teren ten, przed wykupieniem przez Rosjan, należał do hr. Augusta Potockiego. Do budowy koszar użyto przede wszystkim cegieł o rosyjskiej sygnaturze ККЗ 95, co oznaczało Kazennyj Kirpičnyj Zawod – cegielnię rządową i datę wypalenia: 1895 r. Rosyjski batalion zajął nowe budynki w październiku 1897 r. Stacjonował tu 18 lat aż do wybuchu I wojny światowej.
Kompleks koszarowy składał się z 2 części, które dzieliła wojskowa linia kolejowa Jabłonna–Zegrze, wybudowana przez batalion w 1897 r. Jedną z pierwszych osób tędy podróżujących był car Mikołaj II, który przyjechał pociągiem na inspekcję zegrzyńskiej twierdzy. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w budynkach po 4. batalionie przystąpiono do tworzenia pododdziałów kolejowych WP. W 1923 r. stacjonowały w nich: 2. Pułk Wojsk Kolejowych, Obóz Szkolny Wojsk Kolejowych oraz komenda Kolejowej Linii Ćwiczebnej Jabłonna–Zegrze.
W koszarach zachował się pomnik żołnierzy 2. Pułku Wojsk Kolejowych poległych w wojnie polsko-rosyjskiej 1920 r. 26 sierpnia 1927 r. odsłonił go prezydent RP Ignacy Mościcki. Pomnik upamiętnił żołnierzy wojsk kolejowych z Legionowa, którzy polegli w czasie wojny polsko-rosyjskiej w 1920 r. W 1929 r. 2. Pułk Saperów kolejowych został przekształcony w 2. Batalion Mostów Kolejowych, z miejscem postoju także w Legionowie, pomnik zaś był do 1939 r. głównym miejscem uroczystości saperów kolejowych. Po latach zaniedbania obelisk został odnowiony w 2008 r. staraniem prezydenta Legionowa Romana Smogorzewskiego i dowódcy Garnizonu Legionowo.
Spacerując wzdłuż koszarowych murów odkryjemy inskrypcje z okresu II wojny światowej. I co zaskakujące, są to napisy w języku rosyjskim, m.in. Szurasanakow 1942 goda i S. Diduch, rodiłsja 1920 g., które żołnierze wyryli podczas wart. Jak się okazuje, koszary kolejowe w czasie wojny stały się centralnym ośrodkiem tworzenia przez hitlerowców tzw. Legionu Turkiestańskiego. Składał się on z byłych jeńców Armii Czerwonej, głównie z Uzbeków, Kazachów, Kirgizów, Turkmenów, Tadżyków i pozostałych obywateli środkowoazjatyckich republik ZSRR. Mieszkańcy Legionowa nazywali egzotycznych skośnookich żołnierzy „Mongołami” i handlowali z nimi czym się dało. Za żywność wymieniali oni elementy oporządzenia wojskowego, a nawet uzbrojenia. Na legionowskim rynku rozbrzmiewały radzieckie szlagiery, które miały przyciągnąć kupujących. W latach 1942–1943 w Legionowie sformowano co najmniej 14 turkiestańskich batalionów piechoty, liczących łącznie około 13–15 tysięcy żołnierzy. Po zakończeniu II wojny światowej koszary były wykorzystywane przez jednostki 1. Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej im. T. Kościuszki. W 1993 r. przejęły je władze miasta Legionowo.
Dzięki dobrej jakości cegłom kompleks koszarowy 4. Batalionu Kolejowego przetrwał do czasów współczesnych w dobrym stanie. Funkcjonalne z założenia budynki miały bogate dekoracje. Starannie wykonane nadłucza otworów okiennych i drzwiowych, charakterystyczne gzymsy to tylko niektóre elementy wystroju legionowskich koszar. Ciekawostką jest, że w ścianie budynku nr 30 przy ul. POW 2 zachowała się cegła z odciśniętym odbiciem monet – ½ kopiejki z 1893 r. i 1895 r. Współcześnie po rosyjskich żołnierzach 4. Batalionu Kolejowego zachowało się kilka niecodziennych śladów w postaci napisów wyrytych na koszarowych murach. Najczęściej są to różne daty: 1901, 4 V 1907, 1908 g, 20 XI 1910, 7 III 1914 lub fragmenty zdań: 1913 goda 1 Aprelja stajal` rjadavoj… (1 kwietnia stał szeregowy…) oraz nazwiska Mielicz 1911 goda, Głazunow, Trusow. Przypominają one o carskiej genezie koszar w Legionowie oraz o kolejowo-wojskowych korzeniach miasta. Fot. Budynek koszarowy przy ul. POW na niemieckiej pocztówce z 1915 r.
