CLA – substancja robiąca furorę, uznawana za idealny suplement diety w trakcie odchudzania, źródło młodości i skuteczny przeciwutleniacz. Jest popularnym składnikiem sztucznych suplementów. Czym jest i czy faktycznie działa obiecywane cuda?
Pod skrótem CLA kryje się chemiczna nazwa, skoniugowany kwas linolowy. Jest to jeden z izomerów, czyli postaci kwasu linolowego. Naturalnie kwas ten występuje w oleju słonecznikowego, z którego syntetyzowane jest CLA, ale znaleźć go można również w tłuszczach pochodzenia zwierzęcego. Do tej pory poznano 28 izomerów kwasu linolowego, przy czym najbardziej aktywne są dwa – cis-9, trans 11 oraz trans-10, ciss-12. Nazwy te oznaczają rodzaj wiązania w konkretnym miejscu substancji, co w praktyce zmienia ich właściwości. Tu też pojawia się pierwsza istotna kwestia dotycząca CLA. Nie wszystkie jego formy będą przynosić równie dobre efekty. W suplementach diety nigdy nie ma pewności, które formy wchodzą w ich skład, ponieważ producenci nie mają obowiązku zamieszczania informacji na ten temat. Może więc okazać się, że CLA zawarte w tabletkach jest formą o niskiej aktywności i nie będzie przynosić żadnych efektów.
W walce z nadwaga?
Czego jednak spodziewać się, kiedy mamy pewność, że CLA, które przyjmujemy jest formą aktywną? Właściwości tej substancji są różne, choć często jeszcze niejednoznaczne i wymagające dalszych badań. Natomiast te badania, które zostały do tej pory przeprowadzone, wskazują przede wszystkim na właściwości wspomagające redukcję tkanki tłuszczowej w organizmie. Poprzez działanie hamujące funkcjonowanie enzymów odpowiedzialnych za magazynowanie tłuszczy oraz zwiększenie stopnia uwalniania wolnych kwasów tłuszczowych do krwioobiegu, CLA niewątpliwie przyspiesza redukcję i zmniejsza gromadzenie tkanki tłuszczowej. Dodatkowo wykazuje zdolność redukowania proliferacji – namnażania się preadipocytów, czyli pierwotnych komórek tłuszczowych, szczególnie w postaci izomeru trans-10, cis-12. Próby metaboliczne działania sprzężonego kwasu linolowego sugerują także, że intensyfikuje on proces spalania kwasów tłuszczowych (w procesie beta-oksydacji), natomiast dzięki wpływowi na zwiększenie beztłuszczowej masy ciała stał się popularnym składnikiem suplementów sportowych. Wszystkie te wyniki sugerują, że faktycznie, jeśli suplementować odpowiednie formy aktywne CLA, może znacząco pomagać w redukcji masy ciała. Okazuje się jednak, że działanie na organizm jest najlepsze u osób o znacznej nadwadze. Osoby o normalnej masie ciała, nie trenujące wyczynowo nie powinny spodziewać się znacznej różnicy.
W stanach zapalnych?
CLA często stosowane jest także w przypadku chorób przebiegających z przewlekłym stanem zapalnym. Wynika to z fakty, że może obniżać poziom cytokin prozapalnych, jednocześnie stymulując układ odpornościowy.
Izomer cis-9, trans-11 lub mieszaniny dwóch form aktywnych mogą być stosowane podczas terapii mającej na celu zmniejszenie insulinooporności, czyli osłabienia wrażliwości organizmu na insulinę. Dzieje się tak, ponieważ suplementacja może zmniejszać hiperinsulinemię. Niestety, stosowanie samego izomeru trans-10, cis-12 daje odwrotny efekt, nie powinno się więc stosować CLA nie wiedząc, jaka jest jego forma.
Właściwości antynowotworowe
Na samym początku, zanim dokładnie zbadano CLA przypisywano mu głównie właściwości antynowotworowe. Dalsze badania odkryły inne właściwości, jednak działanie w przypadku nowotworów nadal potwierdzają kolejne próby. Substancja ta przede wszystkim zwiększa odporność komórek na czynniki karcinogenne. Uważa się, że hamuje niszczenie DNA i powstawanie nowotworów lepiej, niż witamina E, czy wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Ponadto wyniki sugerują, że zmniejszają ryzyko przerzutów, ale również powodują apoptozę, czyli samoistną śmierć komórek rakowych. Wpływają na zmniejszenie częstości zapadalności na nowotwory sutka, jelita grubego, czy prostaty. Nie wykazano do tej pory wpływu na raka piersi. Aby uzyskać efekt przeciwnowotworowy sugeruje się spożywanie CLA w ilości 1% całkowitej zawartości tłuszczów w diecie.
Antyoksydant
Innym działaniem w profilaktyce nowotworów w przypadku CLA są wykazane właściwości antyoksydacyjne. Aktywne izomery kwasu linolowego zwalczają wolne rodniki już przy niskich stężeniach w organizmie, wykazując większą moc niż alfa-tokoferol, witamina E. Zapobiegają utlenianiu kwasów tłuszczowych oraz lipoprotein we krwi, co skutkuje ograniczeniem tworzenia płytki miażdżycowej. Rozważając natomiast ogólne właściwości CLA, jako przeciwutleniaczy, należy pamiętać, że wpływają one na zmniejszenie stresu organizmu, poprawę jego kondycji i odmłodzenie, choćby poprzez zmniejszanie uszkodzeń komórek, czy ograniczenie procesu fotostarzenia się skóry. Nic więc dziwnego, że CLA znajdziemy również w kremach przeciwzmarszczkowych i ochronnych.
Źródła i dawki skuteczne
Warto pamiętać o naturalnych źródłach sprzężonego kwasu linolowego. Dziennie spożywamy średnio 0,5-1,5g tej substancji. Zalecane spożycie w celach profilaktycznych i innych, opisanych wcześniej to 3g na dobę. Najlepszym źródłem CLA w codziennej diecie są mleko i jego przetwory, największe ilości w mleku owczym i krowim oraz w mięsie, na czele z wołowiną i jako ciekawostka – w mięsie kangurów. Nieznaczne ilości CLA odnotowuje się w olejach roślinnych i margarynach spożywanych codziennie w diecie.
Podsumowując, CLA faktycznie może mieć bardzo dobry wpływ na organizm, jednak przede wszystkim pamiętać należy, że spośród 28 rodzajów izomerów, tylko dwa wykazują wystarczająco silne działanie. Jeśli wybieramy tę substancję w celu walki ze zbędnymi kilogramami, nie wolno zapominać, że sama w sobie nie zdziała cudów, może natomiast wspomóc dietę i ćwiczenia fizyczne.
Autorka Marta Wysocka
Yánsè Poradnia dietetyczna w Legionowie
www.legionowo.yanse.waw.pl
poradnia@yanse.waw.pl
Odwiedź nas w Błękitnym Centrum
ul. Piłsudskiego 31, lok. 213 – Monroe Spa
+48 536 515 995
