Sytuacja, jaką w swoim liście opisała pani Janina z Legionowa, z pewnością jest przykra, ale jak się okazuje, nie beznadziejna. Pod warunkiem, że będąc pracownikiem, zna się swoje prawa. Na łamach „Miejscowej” opowiedział o nich radca prawny Marcin Stępnik.
„Mam trzy lata do emerytury. Mój pracodawca wręczył mi wypowiedzenie umowy, uzasadniając to koniecznością redukcji etatów z powodu problemów finansowych firmy. Pracowałam w niej ponad 20 lat, umowa była na czas nieokreślony. Czy miał do tego prawo?” – pyta legionowianka.
Zgodnie z art. 32 § 1 i 2 Kodeksu pracy każda ze stron może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na okres próbny oraz na czas nieokreślony. Rozwiązanie umowy o pracę następuje z upływem okresu wypowiedzenia. Zgodnie z art. 36 § 1 pkt 3, w przypadku umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony oraz w przypadku, gdy pracownik u danego pracodawcy był zatrudniony co najmniej 3 lata, okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące. Jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników, pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia. Okres, za który przysługuje odszkodowanie, wlicza się pracownikowi pozostającemu w tym okresie bez pracy do okresu zatrudnienia.
Jeśli chodzi o wypowiedzenie umowy pracownikowi w wieku przedemerytalnym, wskazać należy, że stosownie do art. 39 Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Likwidacja stanowiska pracy czy też przejściowe problemy finansowe firmy nie mogą być podstawą do wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi w wieku przedemerytalnym. Takiemu pracownikowi można wypowiedzieć tylko warunki pracy i płacy. Zakaz wypowiedzenia obejmuje także zmianę (pogorszenie) warunków pracy lub płacy (zakaz wypowiedzenia zmieniającego). Wyjątkowo jednak pracodawca może wypowiedzieć te warunki pracownikowi w wieku przedemerytalnym, jeżeli wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na:
a) wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której należy pracownik,
b) stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.
Podsumowując, jeżeli brakuje Pani trzech lat do emerytury, to znajduje się Pani w tzw. okresie ochronnym i pracodawca z powodu trudności finansowych nie może wypowiedzieć Pani umowy o pracę. Jedynie ogłoszenie upadłości lub likwidacja pracodawcy wyłączają ochronę przedemerytalną i umożliwiają wypowiedzenie umowy o pracę pracownikom tuż przed osiągnięciem przez nich wieku emerytalnego. Pracodawca będzie natomiast mógł wypowiedzieć Pani warunki pracy, o ile zostaną spełnione przesłanki takiego wypowiedzenia.
