Prowadzę działalność gospodarczą. W ramach tej działalności zawarłem umowę
o świadczenie usług. W związku z tym, iż kontrahent nie płacił mi należnego wynagrodzenia, wypowiedziałem umowę. Wystawiłem fakturę VAT, którą mu doręczyłem, a której również nie uregulował. Od wynagrodzenia z faktury musiałem zapłacić podatek VAT, ale w związku z brakiem wystarczających środków nie jestem w stanie uiścić go w całości. Czy istnieje możliwość rozłożenia na raty należnego podatku i jakie trzeba spełnić warunki?
Kwestię płatności podatków oraz stosowania ulg (np. rat) w tych płatnościach reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa. W pierwszej kolejności wskazać należy, że obowiązek zapłaty podatku VAT ciąży na podatniku, który jest obowiązany w określonych terminach podatek samodzielnie obliczyć, złożyć stosowną deklarację oraz uiścić ten podatek na rzecz organu podatkowego. Ordynacja podatkowa przewiduje możliwość rozłożenia podatku, w tym podatku VAT, na raty. Organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę. Rozłożenie na raty sprowadza się do podzielenia na co najmniej dwie części kwoty podatku wraz z odsetkami i ustalenia dla tych części terminów płatności. W przepisach nie ma określonego okresu, na jaki można rozłożyć na raty podatek. Wydanie decyzji o rozłożeniu na raty skutkuje zawieszeniem biegu terminu przedawnienia. Terminy płatności rat, wynikające z decyzji organu podatkowego, mogą być odroczone, o ile oczywiście nie upłynęły. Podatnik jest uprawniony do ubiegania się o odroczenie terminu płatności jednej lub wszystkich rat. Niezapłacenie w terminie raty skutkuje tym, że decyzja w części dotyczącej niezapłaconej w terminie raty wygasa z mocy prawa. Nie ma zatem możliwości wydania decyzji o odroczeniu terminu płatności raty po upływie terminu jej płatności, ponieważ decyzja, z której ten termin wynikał, wygasła z mocy prawa. Niczego tu nie zmienia złożenie wniosku o odroczenie terminu płatności przed wygaśnięciem decyzji o rozłożeniu na raty.
Nie ma żadnych przeszkód do wszczęcia postępowania w sprawie rozłożenia na raty podatku, w sytuacji gdy wcześniej została wydana decyzja odmowna w tej sprawie, o ile zmienił się stan faktyczny sprawy w zakresie przesłanek przyznania tej ulgi. Podatnik po otrzymaniu decyzji odmownej może skutecznie wnioskować o rozłożenie na raty, wskazując na nowe okoliczności, które uzasadniają jego prośbę. Organ zobowiązany jest przeprowadzić postępowanie w tym zakresie. Raty podatku nie muszą być równe. Możliwe jest ustalenie rat w różnych kwotach, dostosowanych do możliwości płatniczych podatnika. Z przepisów nie wynika konieczność ustalania terminu płatności rat w stałych okresach. Może on być określony przez wskazanie konkretnej daty; niekoniecznie musi to być ten sam dzień miesiąca, w którym upływał termin płatności raty poprzedniej. Istnieje też możliwość rozłożenia na raty części podatku. Od każdej raty za każdy dzień naliczana jest opłata prolongacyjna.
Zasadniczymi przesłankami materialnymi przyznania ulgi w postaci rozłożenia podatku na raty jest tzw. „ważny interes podatnika” lub „interes publiczny”. W omawianej sprawie mamy do czynienia z tym pierwszym. Art. 67a § 1 ordynacji podatkowej nie zawiera ściśle określonego katalogu okoliczności, zdarzeń, czy też powodów, którymi należy kierować się przy rozstrzyganiu spraw na podstawie tego przepisu. Każdy wniosek podatnika o rozłożenie podatku na raty rozpatrywany jest indywidualnie, przy uwzględnieniu okoliczności danej sprawy. Za ważny interes podatnika należy uznać sytuację, w której z powodu nadzwyczajnych lub losowych przypadków podatnik nie jest w stanie uregulować należności podatkowych w terminie, np. wskutek utraty możliwości zarobkowania lub utraty majątku, a także wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności wpływających na jego sytuację ekonomiczną. Powyższe oznacza, że jeżeli brak zapłaty wynagrodzenia za świadczone usługi wpłynął na pogorszenie sytuacji i płynności finansowej przedsiębiorcy (co należy wykazać we wniosku do urzędu skarbowego), to okoliczność ta może być przesłanką do zastosowania ulgi w postaci rozłożenia podatku na raty. Decyzja organu jest jednak uznaniowa, co oznacza, że de facto to urząd ocenia, czy faktycznie zachodzą przesłanki do rozłożenia podatku na raty.
Warunkiem formalnym do rozłożenia podatku na raty jest złożenie przez podatnika stosownego wniosku do właściwego urzędu skarbowego. We wniosku tym powinien on wskazać konkretnie:
1) o co wnosi, np. o rozłożenie na raty podatku VAT,
2) wysokość podatku, która ma być rozłożona na raty
3) okres, którego dotyczy nieuiszczony podatek.
We wniosku należy opisać okoliczności uzasadniające zastosowanie rat i dołączyć do niego oświadczenie o stanie majątkowym i finansowym.
