W oczach widać wszystko. Często wbrew temu co byś chciał pokazać albo zostać odebranym. Nie wystarczy ułożyć ust w grymas uśmiechu by wydawać się wesołym. Czy przypominasz sobie sytuacje gdy ktoś się uśmiechał a jednak w oczach widziałeś inną emocje?
Kontakt wzrokowy daje nam dużo informacji o drugiej osobie. Przyjęło się, że dla kobiet jest to postawa gdy mogą okazać ciepło i dla nich buduje on więź. Dla mężczyzn może kontakt wzrokowy oznaczać konfrontację. Ja jestem daleka od takiego podziału i uważam, że interpretacja taka jest dużym uproszczeniem. Kiedy spotykasz drugą osobę ważna jest relacja łącząca Ciebie z nią (bliska, zawodowa, przypadkowa) jak również historia Twoja i drugiej osoby . Ta historia to wasze indywidualne doświadczanie kontaktu wzrokowego w innych bliskich relacjach (rodzina, partner). Inaczej to znaczenie jakie każda z was nadaje kontaktowi wzrokowemu i czy jest to dla każdego z Was komfortowe.
Umiejętność utrzymania kontaktu wzrokowego wymaga bycia „w sobie” czyli świadomości tego co się z Tobą dzieje, gdy patrzysz w oczy drugiej osoby. Osoby szczęśliwe szukają wręcz kontaktu wzrokowego. Inaczej jest z tymi, które boją się sytuacji społecznych lub są po prostu smutne. Te osoby unikają kontaktu wzrokowego. Dodatkowo doświadczać one mogą swego rodzaju błędnego koła: unikanie kontaktu wzrokowego prowadzi je do izolowania się od innych, co powoduje pogłębianie smutku, który powoduje jeszcze większe unikanie kontaktu wzrokowego. Taki mechanizm jest charakterystyczny dla kultury zachodu, która kultywuje i nagradza szczęście. Takie unikanie jest formą ochrony siebie. Wyrażenie emocji wprost wiąże się z reakcją druga strony – jej współczuciem, złością, zażenowaniem. Brak reakcji drugiej osoby jest również reakcją. Każdy człowiek poszukuje akceptacji, zrozumienia i więzi.
W psychoterapii często pracuje się własnie nad wyrażaniem emocji w kontakcie wzrokowym. Klient ma możliwość doświadczenia bezpiecznej sytuacji, w której jest miejsce i przestrzeń na jego uczucia. Kontakt wzrokowy buduje relację i bliskość. Warto przyglądać się własnym reakcjom podczas kontaktu wzrokowego z drugą osobą. Parafrazując przysłowie, jeżeli oczy są zwierciadłem duszy, a nie czujesz się bezpiecznie by pokazać duszę, unikasz wzroku.
Anita Krakowiecka
psycholog i psychoterapeuta
Piękne oczy!