O znaczeniu snów spekulowano od starożytności. Władcy egipscy powierzali swoje sny wróżbitom, by ci analizowali je przed ważnymi bitwami. Popularne w poprzednim wieku senniki nadawały uniwersalne znaczenie poszczególnym elementom snu. Natomiast naukowcy do tej pory nie stwierdzili, jaka jest fizjologia snu. Ale wciąż próbują…
Sny budzą czasami nasz niepokój, jedne są śmieszne, a inne zastanawiające. Cokolwiek, co dotyczy nas samych, a jest niezrozumiałe, zawsze będzie budziło ciekawość. Jest kilka teorii mówiących o tym, że sen to czas na kategoryzacje informacji, które zdobywaliśmy dnia poprzedniego. Powtarzające się sny mogą być dowodem na ciągłe przeżywanie ważnych wydarzeń.
Twórca psychoanalizy, Freud, poświęcił marzeniom sennym wiele miejsca. Mawiał on, że „sny są królewską drogą do nieświadomości”. W swoim dziele „Objaśnianie marzeń sennych” przedstawił stworzony przez siebie system, według którego interpretował marzenia senne. Freud uważał, że świadomość i nieświadomość spotykają się w snach, by osiągnąć kompromis. To w snach zaspokajamy niespełnione pragnienia. Często pragnienia, które są cenzurowane w rzeczywistości. Tak więc wypierane impulsy mogą zostać uwolnione podczas wyobrażeń sennych. Dzięki temu świadomość zostaje ochroniona przed trudnymi do zaakceptowania myślami. Są one zamaskowane marzeniami sennymi. W snach życzenia szukają spełnienia. Freud wyodrębnia dwa mechanizmy – zagęszczenie i przesunięcie. Zagęszczeniem Freud nazywa nakładanie się różnych elementów snu, które są z kolei połączone z emocjami, myślami i faktami z życia. Przesunięcie natomiast polega na tym, że niezwykle emocjonujący element snu może nie mieć żadnego znaczenia dla osoby, a jakiś inny, mało istotny szczegół, może być bardzo ważny. W ten sposób rzeczy nieuświadomione są we śnie zakamuflowane. Dlatego też analiza snu jest procesem skomplikowanym i jednoznaczna interpretacja nie istnieje.
Gestalt jest współczesnym nurtem, gdzie sen może być źródłem pracy psychoterapeutycznej. Twórca Gestalt, Fritz Perls, uważał, że sny pomagają głównie w bieżących problemach i ukierunkowują przyszłość. Według teorii Gestalt ludzki organizm ma zdolności samoregulacyjne, a sny pomagają w tym procesie. Znaczące elementy snu traktuje się jako aspekty osobowości śniącego. To śniący decyduje, które elementy snu są dla niego ważne i jaki aspekt reprezentują. Według Perlsa „ego” wyprojektuje fragmenty osobowości, które są fragmentami snu. Dzieje się tak z powodu lęku i unikania konfliktu między konkurencyjnymi pragnieniami. „Z powodu postawy lękowej próbujemy uniknąć z nimi kontaktu i stajemy się wyobcowani wobec samych siebie; konflikty między elementami snu odzwierciedlają konflikty w osobowości” (Clara E. Hill „Sen w psychoterapii”). W pracy psychoterapeutycznej osoba zaczyna identyfikować się z elementami swoich marzeń sennych i prowadzi z nimi dialog, co prowadzi do nawiązania utraconego kontaktu z poszczególnymi fragmentami własnej osoby.
Anita Krakowiecka, psycholog i psychoterapeuta
www.krakowiecka.pl
