Decydując się na rozwód, warto pamiętać, że powinna to być sprawa zawsze dobrze przemyślana, zwłaszcza gdy małżonkowie mają małoletnie dzieci. Należy mieć na uwadze, iż jest to dość sformalizowany proces i trzeba do niego podejść z dużą dozą ostrożności, wymagającej skrupulatnego przygotowania się do złożenia pozwu o rozwód.
Poniżej przedstawiam najważniejsze kwestie formalne związane z powództwem oraz wynikającymi z tego możliwościami:
– pozew o rozwód może złożyć jedno z małżonków
– co do zasady, do rozpoznania sprawy o rozwód właściwy jest wyłącznie sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu i tam należy złożyć lub wysłać pozew
– w sprawach o rozwód i o separację niedopuszczalne jest powództwo wzajemne, co oznacza, że osoba, która otrzymała pozew o rozwód (pozwany), nie może w odpowiedzi na żądania powoda określone w pozwie wytoczyć swojego powództwa. Pozwany małżonek może natomiast również żądać rozwodu albo separacji
– strona wnosząca pozew jest zobowiązana do uiszczenia opłaty sądowej w kwocie 600 zł, przy czym w sytuacji, gdy strona ta nie jest w stanie ponieść ww. opłaty bez uszczerbku koniecznego dla utrzymania siebie i rodziny, może złożyć do sądu stosowny wniosek o zwolnienie jej w części bądź w całości z ww. kosztów. Zwolnienia od kosztów domagać się może osoba fizyczna, jeżeli wraz z wnioskiem złoży oświadczenie o stanie rodziny, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, zgodnie według ustalonego wzoru (wzór oświadczenie dostępny w każdym sądzie). Do pozwu należy dołączyć dowód uiszczenia opłaty od pozwu
– pozew należy złożyć do sądu wraz z odpisem dla strony przeciwnej, który winien być identyczny jak egzemplarz złożony sądowi i zawierać jednocześnie wszystkie załączniki
– pismo tytułowane pozwem o rozwód winno nadto zawierać oznaczenie sądu, do którego jest kierowane, oznaczenie stron z imienia i nazwiska, adresy stron, a także numer PESEL lub NIP osoby wnoszącej pozew
– oczywiście w pozwie należy zawrzeć swoje żądania, uzasadnienie swoich żądań, dowody na poparcie przytoczonych w piśmie okoliczności, a także winno się pamiętać o podpisaniu składanego pozwu.
Orzeczenie rozwodu, zgodnie z art. 56 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, będzie możliwe, gdy pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Jednakże pomimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci, lub gdy żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Zupełny rozkład pożycia małżeńskiego powinien obejmować – co do zasady – wszystkie więzi łączące małżonków, to jest duchowe, fizyczne i gospodarcze (tak: M. Manowska, Komentarz do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, LexisNexis, 2014 oraz wyrok SN z 22 października 1999 r., III CKN 386/98).
Strona wnosząca pozew może żądać orzeczenia rozwodu bez orzekania o winie, z wyłącznej winy małżonka lub z winy obojga. W sytuacji, gdy sąd zaniecha orzekania o winie na zgodny wniosek stron, następuje skutek taki, jakby żadne z małżonków nie ponosiło winy. Szczegółowość określenia przyczyn rozpadu małżeństwa uzależniona jest od wniosków stron co do sposobu rozwiązania małżeństwa przez rozwód. Jeśli strony zgodnie wnoszą o odstąpienie od ustalania winy rozkładu pożycia małżeńskiego, sąd może ograniczyć postępowanie dowodowe, chociaż nie może go zaniechać. W myśl art. 442 k.p.c., jeżeli pozwany uznaje żądanie pozwu, a małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może ograniczyć postępowanie dowodowe do przesłuchania stron. Orzeczenie o winie może mieć wpływ w zakresie obowiązku alimentacyjnego jednego z małżonków na rzecz drugiego małżonka. Alimenty na podstawie art. 60 k.r.o. mogą być zasądzone, gdy winni rozkładu pożycia są oboje małżonkowie, winny rozkładu pożycia jest małżonek zobowiązany do alimentów lub gdy sąd na zgodny wniosek nie ustalał winy rozkładu pożycia, stwierdzając, że żadna ze stron nie była winna rozpadu rodziny.
Co więcej, w wyroku rozwodowym sąd, na wniosek strony, może orzec o sposobie korzystania przez małżonków ze wspólnie zamieszkiwanego mieszkania, a nawet – w sytuacjach wyjątkowych – może nakazać eksmisję jednego małżonka z mieszkania na wniosek drugiego małżonka. O ile nie spowoduje to zwłoki w rozpoznaniu sprawy rozwodowej, możliwe jest także w trakcie tego postępowania dokonanie podziału majątku wspólnego małżonków.
Kolejną istotną kwestią zawartą w wyroku rozwodowym jest sprawa praw rodzicielskich małżonków w stosunku do ich małoletnich dzieci, a także orzeczenie o kontaktach rodziców z dziećmi. O ile rodzice są w stanie się porozumieć i przedstawić rodzicielski plan wychowawczy nad ich małoletnimi dziećmi, zgodny z dobrem dziecka, sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków. Dlatego też bardzo istotną kwestią w przypadku postępowania rozwodowego małżonków posiadających dzieci jest zgodne stanowisko rodziców, co do sposobu i zakresu kontaktów z dzieckiem oraz w zakresie władzy rodzicielskiej. W razie braku porozumienia sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Na zgodny wniosek stron sąd może także zaniechać orzekania o kontaktach.
W pozwie rozwodowym można wnosić o ustalenie miejsca zamieszkania dzieci, np. przy określonym rodzicu, a także o zasądzenie od jednego z małżonków na rzecz małoletniego dziecka alimentów w wysokości odzwierciedlającej uzasadnione potrzeby dziecka w danym wieku, przy uwzględnieniu warunków, w jakich dotychczas dziecko się wychowywało. Ponadto w przedmiotowym pozwie można żądać zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych – małżonek, który nie zgłasza roszczenia o alimenty na swoją rzecz, może żądać zabezpieczenia kosztów utrzymania rodziny, chociażby strony nie miały wspólnych małoletnich dzieci. W konsekwencji uwzględnionego zabezpieczenia osoba zobowiązana będzie musiała już w trakcie procesu, aż do jego prawomocnego zakończenia, płacić na rzecz osoby uprawnionej pewną kwotę pieniędzy zabezpieczoną i ustaloną przez sąd. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego małżonek może dochodzić zaspokajania potrzeb na zasadzie art. 27 k.r.o. zarówno wtedy, gdy rodzinę tworzą małżonkowie i dzieci będące na ich utrzymaniu, jak i wtedy, gdy w rodzinie dzieci takich nie ma. Z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód obowiązek małżonków przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny w rozumieniu art. 27 k.r.o. wygasa.
Postępowanie rozwodowe jest częstokroć długotrwałe, a nadto w jego trakcie siłę biorą emocje, dlatego też w przypadku zaistnienia w Państwa życiu takiej sytuacji warto zwrócić się o pomoc do profesjonalnego pełnomocnika, np. adwokata.
adwokat Aneta Bogucka – Fiołka, ul. Reymonta 11 Legionowo, tel. 668 812 134, e-mail: boguckafiolka.adwokat@gmail.com
