Tym razem postaram się omówić kwestię uprawnień pracownika w przypadku rozwiązania przez pracodawcę umowy bez wypowiedzenia bądź za wypowiedzeniem nieuzasadnionym lub niezgodnym z prawem.
Po zawarciu umowy o pracę pomiędzy stronami, tj. pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą, przedmiotowa umowa o pracę może samoistnie się rozwiązać bądź być rozwiązana poprzez stosowne oświadczenie złożone przez jedną ze stron. Otóż najprościej jest wskazać, iż umowa o pracę rozwiązuje się:
a) na mocy porozumienia stron, i tu sytuacja jest prosta, gdyż w tej formie strony realizują swoje uprawnienia co do wolności nawiązania stosunku pracy, a w treści porozumienia strony ustalają m.in. termin rozwiązania stosunku pracy, a także inne dopuszczalne ustalenia
b) przez upływ czasu, na jaki umowa została zawarta
c) z ukończeniem pracy, dla której była zawarta
d) przez oświadczenie jednej ze stron, z zachowaniem okresu wypowiedzenia, tzn. rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem
e) przez oświadczenie jednej ze stron, bez zachowania okresu wypowiedzenia, tj. rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, często także nazywane zwolnieniem dyscyplinarnym.
Najwięcej emocji budzi jednostronne rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniami lub bez wypowiedzenia. W przypadku skorzystania przez pracodawcę z tego właśnie sposobu rozwiązania stosunku pracy, przepisy nakładają na niego obowiązek podania przyczyny wypowiedzenia umowy lub przyczyny rozwiązania bez wypowiedzenia. W tym miejscu wskazać należy, iż naruszeniem przepisów będzie w takiej sytuacji brak ujęcia przyczyny, ujęcie jej w sposób zbyt ogólnikowy, niezrozumiały przez pracownika, powtarzanie wyrażeń ustawowych, jeżeli nie są połączone ze wskazaniem konkretnych okoliczności, które taki ogólny wniosek by uzasadniały.
Termin do złożenia odwołania
W takiej sytuacji pracownik nie stoi jednak na z góry straconej pozycji. Otóż od wypowiedzenia umowy o pracę przysługuje mu odwołanie do sądu, które winno być złożone w terminie 7 dni kalendarzowych od daty doręczenia mu wypowiedzenia lub w terminie 14 dni kalendarzowych w przypadku rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, liczonych od dnia doręczenia pracownikowi stosownego oświadczenia pracodawcy.
Sąd właściwy do rozpoznania sprawy
Pracownik przed sądem może występować samodzielnie lub też z pełnomocnikiem, np. w osobie adwokata. Sądem właściwym do złożenia stosownego odwołania będzie sąd właściwości ogólnej pozywanego pracodawcy, sąd w którego okręgu praca była lub miała być wykonywana, lub sąd w okręgu, którego znajduje się zakład pracy.
Przysługujące pracownikowi roszczenia
Pracownikowi, któremu rozwiązano umowę o pracę za wypowiedzeniem niezgodnie z prawem lub w sposób nieuzasadniony w zależności od rodzaju umowy przysługują następujące roszczenia. W przypadku umowy zawartej na czas określony pracownik może dokonać wyboru spośród: uznania wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, żądając przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy lub roszczenia o odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niżej jednak niż za okres wypowiedzenia. Natomiast w przypadku wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony, na czas wykonywania określonej pracy lub na okres próbny pracownikowi przysługuje tylko roszczenie o odszkodowania.
Pracownikowi, któremu rozwiązano umowę bez wypowiedzenia, w trybie tzw. zwolnienia dyscyplinarnego, przysługuje roszczenie o odszkodowanie, którego wysokość jest zależna od tego, czy umowa zawarta była na czas określony, czy też nieokreślony, lub też roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy.
Jak złożyć pozew
Odwołanie winno zawierać wskazanie stron, z określeniem ich imion, nazwisk, nazwy, wskazaniem numeru pesel, NIP, adresów, a nadto należy wskazać swoje żądania i krótko je uzasadnić. Ponadto strona winna wskazać wartość przedmiotu sporu, która w przypadku żądania przywrócenia do pracy lub uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, w zależności od rodzaju umowy, stanowi kwota: w przypadku umów zawartych na czas nieokreślony suma wynagrodzenia za 12 miesięcy, a w przypadku umowy zawartej na czas określony lub czas wykonania określonej pracy suma wynagrodzenia za okres pozostały do jej rozwiązania, nie dłużej niż rok.
W sprawach z zakresu prawa pracy pracownicy są zwolnieni z opłaty od pozwu, jeżeli wartość przedmiotu sporu jest niższa niż 50 tys. zł. W przypadku jednak, gdy wartość przedmiotu sporu jest wyższa niż 50 tys. zł, odwołujący się pracownik jest zobowiązany do uiszczenia opłaty stosunkowej w wymiarze 5 proc. wartości przedmiotu sporu. Ponadto pobiera się opłatę stosunkową w kwocie 30 zł wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Pamiętać także należy, iż odwołanie winno być złożone w dwóch takich samych egzemplarzach, a w każdym nich powinny znaleźć się dokładnie takie same załączniki oraz dowód uiszczenia opłaty od pozwu.
adwokat Aneta Bogucka-Fiołka, boguckafiolka.adwokat@gmail.com
