Często rodzice małoletniego dziecka nie zdają sobie sprawy z tego, jak ważnym elementem dla rozwoju psychicznego i emocjonalnego dziecka jest jego kontakt z obojgiem rodziców. Zdarza się, iż jedno z rodziców po rozstaniu z partnerem bądź małżonkiem odmawia drugiemu rodzicowi kontaktu z dzieckiem. Spotykam się także z sytuacjami, gdy to rodzic uprawniony do kontaktów z dzieckiem nie realizuje ich poprawnie lub nie utrzymuje z dzieckiem kontaktów. Obie sytuacje należy uznać za nieprawidłowe, gdyż rolą każdego z rodziców jest dbanie o dobro dziecka i umożliwienie mu budowania więzi emocjonalnej z obojgiem rodziców.
Co zatem winien uczynić rodzic, w sytuacji gdy ten drugi odmawia mu kontaktu z dzieckiem lub gdy jeden z rodziców nie wykonuje kontaktów? Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego.
Otóż, zgodnie z art. 598 § 1 k.p.c., jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku. § 2. Jeżeli osoba uprawniona do kontaktu z dzieckiem albo osoba, której tego kontaktu zakazano, narusza obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, stosując odpowiednio przepis § 1. § 3. Na postanowienia sądu, o których mowa w § 1 i 2, przysługuje zażalenie.
Powyższy przepis reguluje pierwszy etap postępowania mającego na celu wykonanie orzeczenia lub ugody dotyczących kontaktu z dzieckiem i jest to etap, w ramach którego sąd dokonuje zagrożenia nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej. W sprawach wykonywania kontaktów z dzieckiem wszczęcie postępowania z urzędu zostało wyłączone, zatem konieczne jest złożenie stosownego wniosku do sądu rejonowego, który podlega opłacie stałej w kwocie 40 zł (art. 3 ust. 1 pkt 7a i 23 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych), a do wniosku należy dołączyć odpis wykonalnego orzeczenia albo wykonalnej ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem. Wyłącznie właściwym miejscowo jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania lub pobytu dziecka.
W przypadku jednak, gdy pomimo zagrożenia przez sąd nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej osobie, pod której pieczą dziecko pozostaje, która nie wykonuje (albo niewłaściwie wykonuje) obowiązków (art. 598 § 1 k.p.c.) lub osobie uprawnionej do kontaktu z dzieckiem albo osoby, której tego kontaktu zakazano, naruszających obowiązki (art. 598 § 2 k.p.c.), konieczne będzie wszczęcie drugiego etapu postępowania wykonawczego, tj. nałożenie obowiązku zapłaty określonej sumy pieniężnej.
Podstawę do wszczęcia drugiego etapu postępowania wykonawczego daje nam art. 598 § 1 k.p.c. cyt. „Jeżeli osoba, której sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, nie wypełnia nadal swego obowiązku, sąd opiekuńczy nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń. Sąd może w wyjątkowych wypadkach zmienić wysokość sumy pieniężnej, o której mowa w art. 598, ze względu na zmianę okoliczności (…)”. § 4. Prawomocne postanowienie sądu, w którym nakazano zapłatę należnej sumy pieniężnej, jest tytułem wykonawczym bez potrzeby nadawania mu klauzuli wykonalności. W konsekwencji czego mogą być one egzekwowane przez komornika.
Co ważne, w przypadku drugiego etapu postępowania wykonawczego w zakresie kontaktów z dzieckiem także koniecznym jest złożenie do sądu rejonowego stosownego wniosku, tak jak w pierwszym etapie postępowania wykonawczego. Pamiętać także należy, iż sąd umarza postępowanie, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od uprawomocnienia ostatniego postanowienia nie wpłynął kolejny wniosek w sprawach wykonywania kontaktów z dzieckiem. Jednakże nawet po umorzeniu postępowania mogą być egzekwowane przez komornika sumy, których zapłatę sąd już nakazał.
Adwokat Aneta Bogucka-Fiołka
ul. Reymonta 11, 1 piętro, 05-120 Legionowo
tel. 668 812 134, e-mail: boguckafiolka.adwokat@gmail.com
