Herbatka z czystka (Cistus incanus) to ostatnio bardzo często stosowany zamiennik zwykłej herbaty. Ma ona wiele właściwości zdrowotnych, a w przeciwieństwie do swej popularnej kuzynki nie zawiera teiny, teofiliny czy teobrominy – substancji aktywnych, odpowiedzialnych za efekt pobudzający oraz uzależniający. Dlatego z powodzeniem można podawać ją już małym dzieciom. Doskonale sprawdzi się dla każdego, kto chce poprawić swoją odporność albo ustrzec się choroby w okresie jesienno-zimowym czy wiosennym.
Dobroczynne właściwości czystka zauważyła je już św. Hildegarda, która polecała picie naparu z tej rośliny na różne dolegliwości. Jest bogatym on źródłem polifenoli. Są to substancje o działaniu antyoksydacyjnym, które pomagają w wymiataniu wolnych rodników z organizmu, dlatego czystek ma działanie ochronne, wzmacniające i odmładzające. Jednocześnie zawartość tych substancji powoduje, że napar ma właściwości antybakteryjne i antywirusowe.
Wypijanie dwóch filiżanek naparu dziennie pomoże ustrzec się przed grypą czy przeziębieniem. Szczególnie dzieci powinny spożywać herbatki z czystkiem, ponieważ stymuluje on układ odpornościowy, co ma podwójnie korzystne działanie. Z jednej strony wzmacnia odporność, z drugiej chroni przed chorobami. W przypadku na przykład infekcji górnych dróg oddechowych pozwala szybciej pozbyć się symptomów choroby. Przynosi również ulgę osobom cierpiących na łupież, łuszczycę, egzemy skórne, trądzik czy powtarzające się infekcje zatok. Czystek ma również właściwości antygrzybicze, dlatego powinny go stosować – zarówno w formie herbatki, jak i maści – osoby z różnego rodzaju grzybicami.
Picie naparu z czystka polecane jest palaczom, ponieważ wiąże on metale ciężkie w organizmie. Szczególnie dobrze usuwa kadm, którego duże ilości znajdziemy właśnie w dymie papierosowym. Czystek jest polecany osobom z chorobami serca i układu krążenia. Duża zawartość polifenoli, witaminy C i cynku ma działanie rozpuszczające zatory i zakrzepy. Herbatka z czystka może mieć zastosowanie w profilaktyce nowotworowej, dzięki zawartości przeciwutleniaczy oraz właściwościom antyproliferacyjnym. Substancje zawarte w naparze hamują związki odpowiedzialne za powstawanie zmian nowotworowych. Czystek ma właściwości wybielające zęby, ponieważ wpływa na płytkę nazębną, rozpuszczając ją. Poprawia też oddech. Picie tej herbatki powoduje również zmianę zapachu wydzielin ciała. Może przynieść poprawę osobom cierpiącym na nadpotliwość i związany z tym przykry zapach. I na koniec ciekawostka: czystek ma działanie odstraszające owady. Może być stosowany zarówno przez ludzi, jak i podawany zwierzętom w profilaktyce przeciw pchłom czy kleszczom.
Wykonanie naparu jest bardzo proste. Łyżkę ziela wsypujemy do szklanki i zalewamy wrzątkiem. Zostawiamy pod przykryciem na 15-20 minut. Po tym czasie napar odcedzamy i pijemy małymi porcjami przez cały dzień rozcieńczając ciepłą wodą. Możemy dosłodzić go miodem, gdyby smak był nieprzyjemny lub zbyt intensywny. Herbatkę z czystka najlepiej kupować w formie pociętych listków do zaparzania. Dostępne są również herbatki z dodatkiem czystka do zaparzania w saszetkach, jednak w tej formie podobnie jak z herbatą, nie możemy mieć pewności co do wysokiej jakości surowca, a dodatek łodyg pogarsza smak i zmniejsza wartości zdrowotne naparu. Ponieważ czystek zaleca się pić regularnie przez dłuższy czas, warto zainwestować w herbatki ekologiczne, ponieważ wtedy mamy pewność, że są przebadane i nie dostarczą nam dodatkowo substancji niepożądanych. Warto zwrócić uwagę na to ziele i zacząć je stosować. Regularne picie naparu z czystka, chociażby jednej filiżanki sporządzonej z łyżeczki listków, wpływa zauważalnie na odporność, a efekty długoterminowe są nie do przecenienia.
mgr inż. Agata Szachnowska, specjalista ds. żywienia, szachnowska_agata@interia.eu
