Cierpi na nią według szacunków nawet 25 proc. dorosłej części społeczeństwa. I tak na dobrą sprawę nie ma w tym nic dziwnego. W świecie przyrody zdolność trawienia mleka jest zarezerwowana dla młodych osobników, które odżywiają się przez pierwsze dni, tygodnie czy miesiące mlekiem matki. Po przejściu na właściwy pokarm zdolność trawienia mleka zanika. U człowieka jest podobnie.
Dzieci po urodzeniu odżywiają się jedynie mlekiem matki i wtedy też wykazują najlepszą zdolność do trawienia mleka. Zdolność ta obniża się znacznie już około 4 roku życia, jednak wystarcza, aby bez problemów spożywać pokarmy mleczne. Tak mechanizm ten wygląda u większej części naszego społeczeństwa. U wielu z nas zdolność do trawienia mleka jest jednak zbyt niska i wtedy występuje nietolerancja. Ciekawe jest na przykład to, że większość społeczeństw Azjatów, Aborygenów czy Afroamerykanów wykazuje objawy nietolerancji laktozy w wieku dorosłym, co świadczy o tym, że jest to zjawisko normalne.
Jak stwierdzić, że możemy mieć problem z nietolerancją laktozy? Przypadłość ta może mieć różną etiologię. Bardzo rzadko występuje jako wrodzona nietolerancja laktozy. Wtedy od samego urodzenia dziecko nie posiada enzymu w przewodzie pokarmowym, który jest odpowiedzialny za rozkład laktozy. Jest to rzadko występująca forma nietolerancji, która wymaga specjalnego postępowania dietetycznego z zastosowaniem produktów mlekozastępczych. Drugą formą jest występująca u osób dorosłych pierwotna nietolerancja laktozy. Ujawnia się ona z reguły w okresie dojrzewania lub w wieku dorosłym i najczęściej związana jest ze zbyt niską aktywnością enzymu laktazy, odpowiedzialnego za trawienie cukru mlecznego. Trzecim typem nietolerancji jest wtórna nietolerancja laktozy. Może ona wystąpić w wyniku chorób układu pokarmowego, przebytych urazów, stosowania leków niszczących błonę śluzową jelita cienkiego. W zależności od stopnia uszkodzenia przewodu pokarmowego może mieć charakter trwały lub przejściowy. Zawsze, gdy dostrzeżemy dolegliwości po spożyciu mleka, które mogą wystąpić od 30 minut do 2 godzin po jego spożyciu, powinniśmy udać się do lekarza. Z jednej strony nietolerancja może być naturalnym procesem, który następuje wraz z wiekiem, jednak może również świadczyć o poważnej chorobie przewodu pokarmowego, którą należy wykluczyć.
Jakie są objawy? Do głównych objawów nietolerancji laktozy należą biegunki, wzdęcia, nadmierne wydzielanie gazów jelitowych i kurczowe bóle brzucha występujące po spożyciu mleka, jego przetworów oraz produktów z mlekiem dodanym. W zależności od rodzaju nietolerancji oraz ilości spożytej laktozy mogą one mieć różne nasilenie. Na razie nie opracowano metody leczenia nietolerancji laktozy. Główną terapią jest odpowiednio dobrana dieta. W niektórych przypadkach można włączyć tabletki z enzymem laktazą.
Dieta w nietolerancji laktozy polega na odstawieniu mleka surowego i wyrobów zawierających mleko. W postaci lekkiej małe ilości laktozy mogą nie dawać objawów ze strony przewodu pokarmowego i wtedy wystarczy ograniczyć jej ilość. Najczęściej dobrze tolerowane są produkty mleczne fermentowane, w których znaczna część laktozy została rozłożona podczas fermentacji. Dodatkowo żywe kultury bakterii wydzielają laktazę, która pomaga rozkładać cukier mleczny w jelitach. W przypadku bardzo dużego spadku aktywności lub zaniku wydzielania laktazy trzeba wyeliminować laktozę z diety. W takiej sytuacji z diety należy wykreślić mleko i jego przetwory, ponieważ każda ilość laktozy będzie powodowała problemy jelitowe. Pułapka diety z wykluczeniem laktozy polega na tym, że nie tylko w mleku i jego przetworach cukier ten może się znajdować. Dlaczego? Laktoza stosowana jest jako dodatek technologiczny do wielu produktów gotowych, wyrobów cukierniczych, wędliniarskich czy farmaceutycznych. Dobrą wiadomością jest jednak fakt, że producenci muszą na opakowaniu podać informację o jej obecności w wykazie alergenów lub w wykazie składników.
Obecnie osoby z nietolerancją laktozy nie muszą nawet rezygnować z nabiału. W sklepach znajdziemy całe linie produktów bez laktozy, w tym śmietany, mleka, jogurty, twarogi, sery czy słodycze. Ważne jest jedynie rozpoznanie i prawidłowe zdiagnozowanie dolegliwości jelitowych.
mgr inż. Agata Szachnowska, specjalista ds. żywienia, szachnowska_agata@interia.eu
Ja bylam mocno zdziwiona kiedy nasza 3 tygodniowa coreczka zostala zdiagnozowana pod katem nietolerancji laktozy i faktycznie, te kolki byly spowodowane wlasnie tym, narazie mamy podawac kolaktaze i miec nadzieje ze cora szybko z tego wyrosnie.
Mleko krowie jest dobre dla cieląt ale nie koniecznie dla ludzi. Człowiek jest jedynym dorosłym ssakiem które spożywa mleko co tym bardziej potwierdza, że nie jest to dobry wybór w kwestii odżywiania. Co więcej takie kupne mleko tak naprawdę ma niewiele wspólnego z prawdziwym mlekiem a jest to tylko twór mleko podobny. Więc jeżeli już wybieramy mleko to najlepiej takie prosto od mleczarza a nie ze sklepu.