Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego pracuje nad uchwałą antysmogową. Do połowy lutego samorządy mają czas na odesłanie do marszałka ankiet, w których podsumują swoje działania służące ochronie powietrza. Sama uchwała ma być gotowa jeszcze w tym roku.
– Problem smogu ze szczególnym nasileniem pojawił się tej zimy, ale nie jest to problem nowy ani dla Mazowsza, ani dla Polski. Z tym zjawiskiem walczymy już od kilkunastu lat – powiedział Adam Struzik, marszałek województwa mazowieckiego. – Dane ze stacji pomiarowych WIOŚ pokazują, że największe stężenia pyłu zawieszonego PM 2,5, uśrednione dla tego roku, są odnotowywane na stacjach zlokalizowanych pod Warszawą, czyli w Legionowie, Otwocku i Piastowie, ale problem widać również w Siedlcach i samej Warszawie. Analizując dane całoroczne, widzimy, że problem pojawia się okresowo we wszystkich strefach województwa mazowieckiego, w zależności od panujących w danej chwili warunków atmosferycznych – podkreśla Marcin Podgórski, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami oraz Pozwoleń Zintegrowanych i Wodnoprawnych UMWM.
Ograniczą niską emisję i emisję spalin
Ustawa antysmogowa, nad którą pracuje obecnie samorząd Mazowsza, pozwoli wprowadzić na terenie całego województwa ograniczenia lub zakazy dotyczące m.in. kotłów ciepłowniczych. Wskaże ona też, jakie paliwa będą mogły być stosowane w kotłowniach, a które zostaną ograniczone. Trzeba mieć bowiem świadomość, że większość gospodarstw na Mazowszu jest ogrzewana starymi piecami, w których na dodatek jest spalane niskiej jakości paliwo. Ważne jest także doprowadzenie do redukcji emisji spalin samochodowych. W Polsce bowiem ciągle jeszcze jeździ wiele samochodów napędzanych przestarzałymi silnikami, tak benzynowymi, jak diesla. – Tu jest potrzebny też wysiłek rządu. Nie ma bowiem prawnych rozwiązań dotyczących chociażby palenisk czy systemów grzewczych do 1 MW energii, a to jest obszar, w którym powinny być rozwiązania prawne umożliwiające np. wyegzekwowanie od mieszkańców, firm, czy od instytucji publicznych, żeby wymieniali kotły grzewcze i paleniska. Bez, z jednej strony, pewnego przymusu, a z drugiej, pomocy, także tej finansowej, możemy sobie tylko tego życzyć – powiedział Adam Struzik. – To działanie musi być wielokierunkowe i wielosektorowe. Wymaga ono tak naprawdę wielkiego wysiłku i od administracji rządowej, i od samorządów wszystkich kategorii. To wymaga również wielkiego wysiłku od obywateli i zaangażowania społecznego – dodał marszałek.
Samorządy wypełniają ankiety
Ponieważ Mazowsze to największe i jednocześnie najbardziej zróżnicowane województwo, przed stworzeniem uchwały antysmogowej trzeba przeprowadzić analizę stanu środowiska w regionie. Do połowy lutego wszystkie mazowieckie samorządy mają przekazać do urzędu marszałkowskiego ankiety dotyczące działań podejmowanych na ich terenie w celu ochrony powietrza. Trwa też pozyskiwanie informacji niezbędnych do przeprowadzenia inwentaryzacji urządzeń grzewczych, m.in. wykorzystujących węgiel. Pomocą mają tu służyć instytucje naukowe i badawcze.
Unia też pomoże
We wdrożeniu w życie założeń uchwały antysmogowej mają pomóc środki z UE oraz wsparcie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W unijnej perspektywie finansowej na lata 2014 – 2020 na ten cel do dyspozycji samorządu województwa jest prawie 1,5 mld zł. Środki zostały podzielone na trzy bloki tematyczne: odnawialne źródła energii (166 mln zł), efektywność energetyczna (347 mln zł) i redukcję emisji zanieczyszczeń powietrza (920 mln zł). W tej chwili do dofinansowania zatwierdzono już 88 projektów na łączną kwotę około 400 mln zł. Obejmują one m.in. termomodernizację budynków publicznych, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, budowę parkingów w systemie „Parkuj i Jedź” oraz budowę tras rowerowych. Na ten rok zaplanowano kolejne nabory na wsparcie projektów, których realizacja ma poprawić jakość powietrza. Do wykorzystania jest ponad 221 mln zł.
W poprzedniej perspektywie, na lata 2007-2013, zrealizowano 66 projektów o wartości 325,2 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wyniosło 164,6 mln zł. Udało się m.in. przeprowadzić termomodernizacje kilkudziesięciu budynków publicznych. Powstały też liczne instalacje solarne, zamontowano pompy ciepła oraz wybudowano sześć elektrowni wiatrowych. Z kolei w ramach WFOŚiGW tylko w latach 2007-2016 wydano ponad 385 mln zł na blisko 3 tys. zadań poprawiających jakość powietrza.
