Czy ktoś tego chce, czy nie, zdaniem specjalistów mamy w Polsce suszę. Zamazujące nieco ten obraz sporadyczne ulewy i burze nie są w stanie poprawić tej groźnej nie tylko dla rolników sytuacji. Krótkotrwałe i intensywne opady powodują natomiast szereg lokalnych podtopień. Występowanie tych pozornie wykluczających się zjawisk jednocześnie jest efektem zmian klimatycznych. Każdy może jednak podjąć działania realnie poprawiające ten stan rzeczy.
Ostatnio w Polsce występują tak zwane powodzie błyskawiczne. Pojawiają się one po ulewnych deszczach i bardzo szybko doprowadzają do podtopień. Podczas nawałnic lub kilku następujących po sobie burz z intensywnymi opadami spada tak dużo wody, że ziemia nie jest w stanie jej przyjąć. – Informacje o podtopieniach wielu osobom mogą wydawać się zaskakujące, bo przecież chwilę wcześniej media ostrzegały o zagrożeniu suszą. Niestety, w wielu miejscach Polski jest ono aktualne. Intensywne i krótkotrwałe opady wsiąkają do ziemi w minimalnym stopniu, spływając w szybkim tempie do niżej położonych miejsc. To prowadzi z kolei do występowania rzek z ich koryt – mówi Anna Sawicka, ekspert ds. rozwoju strategii ekologicznej Banku Ochrony Środowiska.
Na obniżenie poziomu wód podziemnych dodatkowo wpływają powtarzające się od kilku lat bezśnieżne zimy. Tymczasem odbudowę zasobów wodnych mogą zapewnić tylko mniej intensywne, ale długotrwałe opady.
Możemy poprawić sytuację
Przyczyną występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych są zmiany klimatyczne. W dużej mierze odpowiada za nie efekt cieplarniany. Przemysł, transport oraz intensywna hodowla zwierząt sprawiają, że do atmosfery trafiają między innymi duże ilości dwutlenku węgla. To prowadzi do wzrostu temperatury na Ziemi i zaburzenia równowagi opadowej. Kłopot stanowi także postępujący rozwój obszarów miejskich. – Coraz większe tereny zajmują ulice, place i chodniki. Zastępują one łąki i lasy: wszelkie powierzchnie nieutwardzone, biologicznie czynne, które dotychczas wchłaniały wody opadowe. Dlatego tak ważna jest dbałość o oazy zieleni w naszym otoczeniu, między innymi miejskie parki. Działać może każdy, na przykład tworząc łąkę kwietną. Jest to proste i tanie, a korzyści duże. Tego rodzaju roślinność nie tylko cieszy oczy pięknymi kolorami, ale przede wszystkim wiąże wilgoć w glebie. Jeśli wysiejemy rośliny miododajne, pomożemy także pszczołom – podkreśla Anna Sawicka.
Warto też zadbać o magazynowanie deszczówki. Można gromadzić ją w zbiorniku retencyjnym, a w dowolnej chwili wykorzystać do prac gospodarczych lub podlewania ogrodu. Jeżeli zbudujemy odpowiednią instalację, deszczówkę wykorzystamy nawet w domu – do takich codziennych czynności, jak spłukiwanie toalety lub pranie.
Pieniądze w zasięgu ręki
Rządowy program „Moja Woda” oferuje wsparcie na inwestycje związane z wykorzystywaniem zatrzymanej wody, w tym budowę zbiornika retencyjnego. Przedsięwzięcie może zostać dofinansowane w wysokości nawet 80 proc. jego wartości, w kwocie nie wyższej niż 5 tys. zł. Od 1 lipca wnioski są przyjmowane w Wojewódzkich Funduszach Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Warto również zapoznać się z produktami oferowanymi przez bank specjalizujący się w inwestycjach proekologicznych.
Samorządy z kolei mogą wziąć udział w konkursie „Miasto z klimatem”. Dzięki inicjatywie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Ministerstwa Klimatu można sfinansować między innymi likwidację w miastach tak zwanych powierzchni nieprzepuszczalnych.
