Na internetowej stronie miasta i gminy Serock regularnie można znaleźć wciągające opowieści o ciekawej i nierzadko burzliwej historii tych terenów. Ostatnio pojawiła się tam notka związana ze 158. rocznicą wybuchu powstania styczniowego. Okazało się, że również w powiecie legionowskim zostawiło ono swoje ślady.
Styczniową rebelię zapoczątkował przymusowy pobór młodych mężczyzn do rosyjskiego wojska, tzw. branka. Jak na ironię akcja ta, mająca zapobiec zrywowi narodowemu przeciwko Rosji, przyśpieszyła go. Po ogłoszeniu branki z Warszawy zaczęła uciekać młodzież męska, która w dniach 11-17 stycznia 1863 r. skryła się w lasach jabłonowskich, nieporęckich i popowskich. Stamtąd zamierzała podążyć w stronę Karolina nieopodal Serocka, które miało być punktem zbornym. Około dwustu zebranych tam mężczyzn poprowadził w kierunku Nasielska Robert Skowroński. Chłopcy mieli dużo szczęścia, gdyż wkrótce po opuszczeniu przez nich Karolina do wsi wpadli kozacy.
W powstaniu styczniowym brało udział wielu mieszkańców z terenu dzisiejszej gminy Serock. Część z nich została skazana na więzienie lub zesłana na Syberię. Pomocy powstańcom udzielała lokalna ludność żydowska. Żydzi z Serocka zaopatrywali szpital powstańczy w Zatorach w żywność, leki i ubrania. Na początku powstania mieszkańcy wystawili kapliczkę wotywną w Wierzbicy, która znajduje się w pobliżu obecnego ronda. Jeśli chodzi o walki na ziemi serockiej, w czasie powstania właściwie się tam nie toczyły, gdyż w mieście kwaterowały oddziały rosyjskie. Miał jednak miejsce pewien znaczący epizod – rozbicie patrolu kozackiego pod Zegrzem 25 czerwca 1863 r. przez oddział Józefa Sołowieja. Warto też wspomnieć o działalności oddziału Roberta Jankowskiego, którego grupa operowała głównie w okolicach Nieporętu i Radzymina. A gdy dowódca zdecydował się na jej rozwiązanie, posiadaną broń ukryto na wyspie na Narwi znajdującej się naprzeciwko Zegrza.
Powstanie styczniowe upadło jesienią 1864 r. Dla Serocka i okolic nastał okres stagnacji w handlu oraz rzemiośle. Kulminacją upadku miasta było odebranie mu praw miejskich przez cara Aleksandra II w 1869 r.
RM/UMiG Serock
