Miejska Biblioteka Publiczna w Legionowie po raz drugi otrzymała grant Funduszu Naturalnej Energii na projekt ekologiczny. W zeszłym roku dzięki dotacji powstała w Poczytalni Biblioteka Roślin, natomiast w tegorocznym projekcie zwrócono uwagę na bioróżnorodność Legionowa, czyli bogactwo występujących w mieście gatunków zwierząt i roślin.
Projekt pod nawiązującą do pomysłodawcy nazwy miasta nazwą „Sąsiedzi, czyli co się roi w Legionowie…” realizowano między marcem a czerwcem i był to czas intensywnych działań bibliotekarzy, którzy starali się zwrócić uwagę na potrzeby naszych sąsiadów, czyli miejskiej fauny i flory, oraz korzyści, jakie płyną z utrzymania różnorodności gatunkowej.
Do współpracy zaproszono Hannę Niewiadomską, legionowską poetkę, która napisała 10 wierszyków o bioróżnorodności w Legionowie. Utwory te zostały nagrane i w postaci audiobooków są dostępne na stronie projektu oraz profilu biblioteki w serwisie soundcloud. Wkrótce też zawierający je ebook zostanie zamieszczony na stronie biblioteki. Oprócz wierszy, znajdą się w nim wybrane prace dzieci, które wzięły udział w ogłoszonym w kwietniu konkursie na ilustracje do utworów. – Cieszy nas przede wszystkim uniwersalny aspekt edukacyjny projektu – mówi Tomasz Talarski, dyrektor legionowskiej biblioteki. – Książka w formie ebooka będzie mogła z powodzeniem być wykorzystywana przez nauczycieli przedszkolnych i wczesnoszkolnych jeszcze długo po zakończeniu projektu, i to zarówno w Legionowie, jak i w innych miastach Polski. Wierzymy, że dzięki temu, że zilustrowały ją dzieci, przekaz z niej płynący będzie bardziej zrozumiały, a młodzi mieszkańcy miasta łatwiej będą mogli identyfikować się z celem, jakim jest utrzymanie bioróżnorodności, co wpłynie też na ich postawy w dorosłym życiu.
Ponadto wszystkie prace, zgłoszone w konkursie ilustratorskim, posłużyły do stworzenia wystawy, którą otwarto w czasie finałowego pikniku, a obecnie można obejrzeć ją w Poczytalni. Bardzo ważnym aspektem projektu były także działania edukacyjne skierowane do starszych dzieci. W wybranych klasach Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 2 stowarzyszenie „Zasiej” i Fundacja Alter Eko przeprowadziły warsztaty, podczas których młodzież poznała możliwości ochrony różnorodności biologicznej we własnym otoczeniu, a także przygotowała hasła, które – umieszczone na 20 drewnianych tabliczkach – stanęły na terenach zielonych w Legionowie. Sformułowania takie, jak „Okaż kulturę i chroń naturę” czy „Rzadziej podkaszamy, wodę oszczędzamy” mają przypominać wszystkim mieszkańcom miasta o tym, że ochrona przyrody to wyraz dbałości o interes społeczny.
Chcąc dotrzeć do dorosłych mieszkańców miasta, w trakcie trwania projektu na profilach legionowskiej biblioteki w mediach społecznościowych bibliotekarze zamieszczali także informacje o różnych gatunkach zwierząt oraz podpowiedzi, jak im pomagać lub przynajmniej nie szkodzić. Przeprowadzono także wywiady z ekspertami, zajmującymi się pomocą jeżom oraz pszczołom na terenie powiatu legionowskiego. W tekstach można było także znaleźć wskazówki, w jaki sposób wszyscy mogą zadbać o przyrodę, wprowadzając drobne zmiany w życiu codziennym. Powstała też strona internetowa, na której zaproponowane zostały proste działania na rzecz ochrony środowiska, jak również praktyczne porady, wskazówki ekologów i wywiady z ekspertami.
Pod koniec maja w Poczytalni odbyły się warsztaty plastyczne, które poprowadziła Barbara Wymazał – artystka, akwarelistka, ilustratorka, studentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Grafiki, która była również autorką identyfikacji wizualnej projektu. Podczas spotkania uczestnicy mogli poznać zwyczaje zwierząt, a dzieci pomalowały wycięte ze sklejki figury pszczoły, jeża i ptaka. Na ich odwrotach zamieszczono proste rady, dotyczące ochrony poszczególnych gatunków. Gotowe figury można było zobaczyć podczas finału projektu w Parku Solidarności, obecnie znajdują się w okolicy Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 2, a pod koniec czerwca rozpoczną wędrówkę po Legionowie jako ambasadorowie naszych sąsiadów.
Działania bibliotekarzy w przestrzeni miejskiej były bardzo różnorodne. Oprócz tabliczek z hasłami wymyślonymi przez młodzież, zachęcającymi do podjęcia działań na rzecz ochrony bioróżnorodności, oraz figur zwierząt, ustawili oni na terenie Legionowa pięć ogrodów wertykalnych. Przygotowano je z palet, które biblioteka otrzymała od czytelników i obsadzono roślinami miododajnymi. Gotowe konstrukcje zostały umieszczone przy budynku dworca, ZSP nr 2 oraz Przedszkoli Miejskich nr 9 i nr 12. Przy ich tworzeniu starano się wykorzystywać rośliny kwitnące i wieloletnie, a na każdym ogrodzie znalazła się krótka instrukcja, jak go przygotować oraz jaki jest jego koszt.
Zwieńczeniem projektu był rodzinny piknik ekologiczny, który odbył się 12 czerwca w Parku Solidarności. W jego trakcie otwarto wystawę prac zgłoszonych do konkursu i wręczono nagrody. Swoje stoiska wystawiło siedem legionowskich przedszkoli, które prezentowały prace plastyczne inspirowane przyrodą, a także różne działania proekologiczne – m.in. robienie bomb nasiennych, sadzenie fasoli w woreczku i rozsadzanie roślin. Przedstawiciele Stowarzyszenia Sympatyków Pszczelarstwa „Nasze Pszczoły” wyjaśniali, jak zbudować hotel dla zapylaczy, a Powiatowa Instytucja Kultury w Legionowie prowadziła warsztaty poświęcone ziołom i innym roślinom z terenu powiatu. Dużym powodzeniem cieszyło się stanowisko, gdzie budowano domki dla jeży, na którym można było się nauczyć, jak wykonać je w prosty, szybki, a przede wszystkim bezpieczny dla zwierząt sposób. Budowa domków stała się pretekstem do opowiedzenia uczestnikom o zwyczajach tych pożytecznych ssaków. Bibliotekarze tłumaczyli, że jeż nie potrzebuje luksusowego domku, a wystarczy jeżeli pozostawimy dla niego w ogródku stertę liści i gałęzi. Przestrzegali też przed karmieniem tych sympatycznych zwierząt mlekiem, którego spożycie może okazać się dla nich śmiertelne. Podczas gdy dorośli i młodzież zdobywali wiedzę na temat jeży i zapylaczy, młodsze dzieci mogły wziąć udział w wielu zabawach animacyjnych, takich jak wyścigi jeży czy malowanie kwietnej łąki.
– Przez realizację działań chcieliśmy pokazać, że rośliny i zwierzęta w mieście to nie nasi lokatorzy, a sąsiedzi – podsumowuje Karolina Błaszczak-Modzelewska, współautorka projektu. – Zależało nam, żeby naszymi działaniami stworzyć przede wszystkim możliwość do spotkań i rozmów o lokalnym środowisku. I to się z pewnością udało, choć bywało trudne. Dziś sukcesem jest namówienie kogoś, by kosił rzadziej trawę, zostawił fragment działki niekoszony, wystawił wodę dla zwierząt w upał, czy – mimo swoich najlepszych intencji – powstrzymał się od karmienia ptaków chlebem, a jeży mlekiem. Potrzebujemy takich małych kroków na początek.
Bibliotekarze mają nadzieję, że ich działania zachęcą legionowskie rodziny do wprowadzenia prostych zmian w życiu codziennym, a także świadomej i odpowiedzialnej pomocy zwierzętom.
