Z inicjatywy oraz dzięki aktywności członków Stowarzyszenia na Rzecz Promocji i Rozwoju Zalewu Zegrzyńskiego pasjonaci wycieczek rowerowych i pieszych wędrówek po ciekawych przyrodniczo terenach położonych nad brzegami Bugu i Narwi dostaną do rąk nowe mapy turystyczne siedmiu gmin leżących w pobliżu Jeziora Zegrzyńskiego. Dziś kolejna porcja informacji, które znajdują się na rewersach papierowych wydań map, a dotyczą naturalnych atrakcji gmin Jabłonna, Nieporęt, Serock i Wieliszew.
Cztery gotowe już mapy zostały opracowane i wydane dzięki dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, w konkursie Lokalnej Grupy Działania Zalewu Zegrzyńskiego. Wkrótce światło dzienne ujrzą kolejne mini przewodniki po nadzalewowych atrakcjach. – Aktualnie są opracowywane dalsze trzy mapy gmin położonych w dolnym biegu rzeki Bug: Dąbrówki, Radzymina i Somianki oraz dwa przewodniki turystyczne: „Atrakcje przyrodnicze Krainy Jeziora Zegrzyńskiego” i „Atrakcje przyrodnicze Krainy Dolnego Bugu”, których wydanie zbiegnie się z planowanym na maj-czerwiec seminarium poświęconym tej tematyce. Jeżeli ograniczenia spowodowane pandemią nie pokrzyżują naszych planów, to będzie ono połączone ze study press dla przedstawicieli mediów – zapowiada Zbigniew Szumera, prezes Zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Promocji i Rozwoju Zalewu Zegrzyńskiego.
Mapa przyrodnicza Gminy Nieporęt
Gmina Nieporęt, dzięki swemu położeniu nad Jeziorem Zegrzyńskim, jest jedyną w swoim rodzaju turystyczną enklawą na Mazowszu. Jej tereny o każdej porze roku są miejscem wypoczynku mieszkańców warszawskiej aglomeracji, a walory przyrodnicze docenią nawet niewrażliwi na piękno natury turyści. Zarówno zapaleni przyrodnicy, weekendowi turyści, jak i poszukujący wytchnienia mieszkańcy położonych w pobliżu miast (Legionowa, Pułtuska, Wołomina i Warszawy) odnajdą tu swój azyl. Warto wiedzieć, iż ponad 80% powierzchni gminy stanowi Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu (WOCK). W jego granicach znajdują się zarówno rozległe, zwarte kompleksy leśne i łąkowe, jak i niewielkie, silnie rozdrobnione lasy oraz łąki o znacznej różnorodności biologicznej. WOCK obejmuje również tereny rolnicze z luźną zabudową zagrodową. Drugą formą ochrony przyrody są rezerwaty: Puszcza Słupecka i Łęgi Czarnej Strugi.
Puszcza Słupecka, położona w południowo-wschodniej części Nieporętu, obejmuje swym zasięgiem część lasu państwowego o powierzchni 160,6 ha, rozciągającego się po obu stronach rzeki Czarnej. Ochroną objęte są tu zróżnicowane zbiorowiska leśne: łęgowe, grądowe i bukowe z bogatymi stanowiskami rzadko występujących roślin. Są to m.in. wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, zawilec żółty, kilka gatunków storczyków, a także porosty i grzyby niespotykane na Mazowszu. W rezerwacie gniazdują wilgi, czarne bociany, derkacze i żurawie, można spotkać tu lisy, jenoty, sarny, dziki, a nawet łosie. Wśród gadów występuje także żmija zygzakowata. Dużą część obszaru puszczy pokrywa grąd, czyli wielogatunkowy, liściasty lub mieszany las z przewagą dębu i grabu. Grąd jest jednym z siedlisk przyrodniczych ujętych w programach Natura 2000, gdyż większość obszarów ich dawnego występowania (zazwyczaj żyzne brunatnoziemy) została zajęta przez tereny rolnicze lub uprawy lasów iglastych. W warstwie krzewów dominują leszczyna, trzmielina, wiciokrzew, dereń oraz młode drzewa. Runo leśne jest silnie rozwinięte i występują w nim m.in. takie gatunki, jak niecierpek pospolity, nerecznica samcza, bodziszek cuchnący oraz jadalne i trujące grzyby.
Na południe od Puszczy Słupeckiej, na powierzchni 39,5 ha, rozciąga się rezerwat „Łęgi Czarnej Strugi”. Występują tam olcha czarna, wiąz szypułkowy i jesion. Wyrosły drzewostan liczy 80 lat. W runie występują zioła chronione, wśród nich m.in. wawrzynek wilcze łyko, ponadto rzadko spotykane w rejonie warszawskim: gajowiec żółty, niecierpek, szczyr trwały i kurdybanek. Rezerwat jest siedliskiem m.in. traszki grzebieniastej i kumaka nizinnego, a także miejscem lęgów dla wielu gatunków ptaków (również drapieżnych) oraz ostoją dzików, saren i łosi. Spotkać tu można wydrę i bobra europejskiego. Łęgiem nazywa się zbiorowisko leśne występujące nad rzekami i potokami, na terenach okresowo zalewanych, związanych z wodami płynącymi, a także ze starorzeczami i zakolami rzek. Na drzewostan łęgu składają się przede wszystkim wierzby, olchy i topole. Wiosną kwitną tam zawilce, przebiśniegi, żywokosty i gwiazdnice. Lato jest okresem najsuchszym, co umożliwia rozwój roślinom zielnym i pnączom, pokrzywom, porzecznikom i chmielowi zwyczajnemu.
Duże obszary leśne sprzyjają wycieczkom rowerowym. To nieinwazyjna forma poznawania przyrody, przyjazna dla dzikich mieszkańców lasu. Na terenie gminy wytyczono wiele tras pieszo-rowerowych o różnym stopniu trudności. Na szczególną uwagę zasługuje najkrótsza z nich – to 6,5-kilometrowy tzw. Szlak Narwiański. Biegnie on wzdłuż kanału żerańskiego, zahacza o oba rezerwaty i kończy się na tzw. Dzikiej Plaży w Nieporęcie.
Z uwagi na mały nakład mapy pt. „Atrakcje przyrodnicze Gminy Jabłonna”, dostępnej jedynie w nielicznych punktach informacji turystycznej, zachęcamy do ściągnięcia jej w wersji PDF ze strony Stowarzyszenia na Rzecz Promocji i Rozwoju Zalewu Zegrzyńskiego www.jeziorozegrzynskie.info lub Lokalnej Grupy Działania Zalewu Zegrzyńskiego – www.lgdzz.pl.
tekst Sandra Szumera
